Postawmy sprawę jasno już od samego początku. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, żaden obiekt budowlany nie ma prawa powstać bez odpowiedniego zaopatrzenia w wodę na cele przeciwpożarowe. Oczywiście woda ta może być pobierana z różnych źródeł – mogą to być hydranty zewnętrzne, może to być zbiornik przeciwpożarowy. Nie zmieniania to jednak faktu, że źródło poboru takiej wody jest wymagana i rządzi się określonymi prawami. Dlatego chciałbym, abyśmy razem przyjrzeli się teraz dokładnie hydrantom zewnętrznym, które bez wątpienia stanowią najpopularniejsze źródło wody do gaszenia pożarów.
Obowiązujące przepisy
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, hydranty zewnętrzne należy projektować zgodnie z następującymi przepisami:
- Ustawą z dnia 24 sierpnia 1991 roku o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. 1991 nr 81 poz. 351)
- Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 roku w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. 2009 nr 124 poz. 1030)
Jak dzielimy hydranty zewnętrzne?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, instalacja przeciwpożarowa wyróżnia hydranty zewnętrzne o średnicy nominalnej DN 80 oraz DN 100. Urządzenia te mogą występować w wersji podziemnej jak i nadziemnej, ale zgodnie z powołanym Rozporządzeniem, pod powierzchnią terenu mogą być montowane tylko hydranty zewnętrzne DN 80.
Zarówno wersja podziemna jak i nadziemna hydrantów zewnętrznych ma swoje wady i zalety. Zdecydowanie jedną z największych zalet hydrantów podziemnych jest fakt, że są one niewidoczne (pomijając oczywiście samą skrzynkę uliczną) i nie zaburzają walorów estetycznych krajobrazu. Z drugiej jednak strony, jest to również ich największa… wada. Dlaczego? Wyobraź sobie tylko, że hydrant taki trzeba szybko zlokalizować w srogą zimę. Jaka jest zatem szansa, że skrzynka uliczna będzie przysypana śniegiem i pomimo, że lokalizacja każdego hydrantu musi być odpowiednio oznakowana, zgodnie z polskimi normami, to jej zlokalizowanie będzie utrudnione? A jeżeli nawet nie, istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że skrzynka ta będzie tak zamarznięta, że jej odkręcenie będzie nie lada wyzwaniem.
Dodatkowo, wiele hydrantów podziemnych znajduje się w miejscach, gdzie jest nieograniczony dostęp dla samochodów. Dlatego też bardzo często zdarzają się sytuacje, że kierowcy nieświadomie parkują nad skrzynkami ulicznymi od takich hydrantów. Chyba nie muszę tutaj dodawać, jakie są tego konsekwencje, kiedy trzeba się bardzo szybko dostać do hydrantu.
W związku z powyższym, osobiście uważam, że hydranty nadziemne mają zdecydowaną przewagę nad wszystkimi hydrantami podziemnymi. Oczywiście są one widoczne i wiele osób może razić ich widok (chociaż bądźmy szczerzy – zawsze można je zaaranżować w odpowiedni sposób), ale to właśnie dzięki temu mogą być błyskawicznie zlokalizowane i wykorzystane. Dlatego właśnie zawsze zaleca się montaż hydrantów zewnętrznych, a montaż hydrantów podziemnych DN 80 dopuszcza się jedynie w wyjątkowych sytuacjach.
Jak lokalizować hydranty zewnętrzne?
Dokładne wymaganie dotyczące lokalizacji hydrantów zewnętrznych określa § 10.6. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 roku w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych. Ponadto, § 3. wyżej wymienionego Rozporządzenia określa dodatkowo rodzaje obiektów wymagających zapewnienia przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru.
Hydranty zewnętrzne umieszcza się wzdłuż dróg i ulic oraz przy ich skrzyżowaniach, przy zachowaniu odległości między hydrantami – do 150 metrów.
Hydranty zewnętrzne umieszcza się wzdłuż dróg i ulic oraz przy ich skrzyżowaniach, przy zachowaniu odległości od zewnętrznej krawędzi jezdni drogi lub ulicy – do 15 metrów.
Hydranty zewnętrzne umieszcza się wzdłuż dróg i ulic oraz przy ich skrzyżowaniach, przy zachowaniu odległości najbliższego hydrantu od chronionego obiektu budowlanego – do 75 metrów.
Hydranty zewnętrzne umieszcza się wzdłuż dróg i ulic oraz przy ich skrzyżowaniach, przy zachowaniu odległości innych niż wymienione powyżej (dotyczy odległości najbliższego hydrantu od chronionego obiektu budowlanego) hydrantów wymaganych do ochrony obiektu budowlanego – do 150 metrów.
Hydranty zewnętrzne umieszcza się wzdłuż dróg i ulic oraz przy ich skrzyżowaniach, przy zachowaniu odległości od ściany chronionego budynku – co najmniej 5 metrów.
Jak powinien być zamontowany hydrant zewnętrzny?
Każdy, zewnętrzny hydrant przeciwpożarowy powinien być bezwzględnie wyposażony w zasuwę odcinającą, która umożliwia jego odcięcie od sieci. Niemniej jednak, podczas normalnego użytkowania, zasuwa ta powinna być zawsze otwarta i umożliwiać normalną jego eksploatację.
Dodatkowo każdy hydranty powinien być zasilany z rury stalowej o odpowiedniej średnicy.
Zazwyczaj, montaż każdego hydrantu powinien posiadać następujące elementy (patrząc od strony sieci):
- złączkę, umożliwiającą przejście na rurę stalową
- zasuwę odcinającą z obudową teleskopową, skrzynką uliczną i kluczem
- króciec dwukołnierzowy, prosty
- łuk kołnierzowy 90° ze stopką
- hydrant zewnętrzny, przeciwpożarowy
Jaka średnica powinna zasilać hydranty zewnętrzne?
Hydranty zewnętrzne o średnicy nominalnej DN 80, jak sama nazwa wskazuje, powinny być zasilane z rury stalowej DN 80, przynajmniej na ostatnich odcinkach. Ale jaka średnica powinna być wcześniej? Zazwyczaj jest to Ø 90 lub Ø 110 mm.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nominalna wydajność hydrantów zewnętrznych DN 80, przy ciśnieniu nominalnym 0,2 MPa mierzonym na zaworze hydrantowym podczas poboru wody nie może być mniejsza niż 10 dm3/s przez co najmniej 2 godziny. Wyjątek od tego stanowi sytuacja, kiedy przeciwpożarowa sieć wodociągowa powinna zapewniać wydajność hydrantu nadziemnego DN 80 nie mniejszą niż 5 dm3/s przy ciśnieniu w hydrancie zewnętrznym nie mniejszym niż 0,1 MPa przez co najmniej 2 godziny.
Na potrzeby tego artykułu rozważmy sytuację, kiedy wydajność hydrantu zewnętrznego nie może spaść poniżej 10 dm3/s, a sieć tworzą przewody polietylenowe PE-100 SDR-11.
Jeżeli hydrant będzie zasilany z przewodu Ø 90 x 8,2 mm PE-100 SDR-11, wówczas prędkość wody w przewodzie będzie wynosić 2,35 m/s, a spadek ciśnienia (uwzględniając jedynie starty liniowe), w zależności od długości przewodu będzie wynosić:
- L = 5,0 m -> Δp = 0,34 m H2O
- L = 10,0 m -> Δp = 0,68 m H2O
- L = 15,0 m -> Δp = 1,02 m H2O
Teraz przeanalizujmy sytuację, kiedy hydrant będzie zasilany z przewodu Ø 110 x 10,0 mm PE-100 SDR-11. Wówczas prędkość wody w przewodzie będzie wynosić 1,57 m/s, a spadek ciśnienia (uwzględniając jedynie starty liniowe), w zależności od długości przewodu będzie wynosić:
- L = 5,0 m -> Δp = 0,13 m H2O
- L = 10,0 m -> Δp = 0,26 m H2O
- L = 15,0 m -> Δp = 0,38 m H2O
Jak łatwo zauważyć, straty ciśnienia w przewodzie o większej średnicy są sporo mniejsze, co nie może być żadnym zaskoczeniem. W związku z powyższym, odpowiedź na główne pytanie może być tylko jedna – średnica powinna zostać tak dobrana, aby zapewnić wymaganą wydajność danego hydrantu. Oczywiście im średnica będzie większa, tym spadek ciśnienia będzie mniejszy, ale nie można tutaj przesadzać.
Zgodnie z powyższym, spadek ciśnienia na odcinku równym 15 metrów, dla przewodu o średnicy Ø 110 mm wynosi 0,38 m H2O. Gdybyśmy chcieli tutaj zmniejszyć spadek jeszcze bardziej i zastosowali przewód o jedną dymensję większą, tj. Ø 125 mm, wówczas ten sam spadek ciśnienia zmniejszy się do 0,21 m H2O. Jak zapewne zauważyłeś, różnica ciśnienia, pomiędzy tymi przewodami jest na tyle mała, że stosowanie rur o średnicach większych niż Ø 110 mm do zasilenia hydrantów zewnętrznych DN 80, poza naprawdę szczególnymi i wyjątkowymi sytuacjami, jest bezzasadna.
Analogicznie należy postępować w przypadku zasilenia hydrantów zewnętrznych DN 100, których wydajność nominalna wynosi 15 dm3/s, aczkolwiek one powinny być zasilane z przewodów o średnicy nie mniejszej niż Ø 110 mm.
Bonusy
Jeżeli chciałbyś skorzystać z wyjątkowego prezentu, który specjalnie dla Ciebie przygotowałem, już teraz kliknij w poniższy link i zupełnie za darmo pobierze plik dwg, przedstawiający schemat podłączenia hydrantu zewnętrznego DN 80.
Aby odebrać darmowy prezent, kliknij w powyższy obrazek.
