Kotłownia gazowa – wymagania

12 października 2020
| 29 komentarzy

Bez najmniejszych wątpliwości, kotłownia gazowa jest dość specyficznym pomieszczeniem, które posiada indywidualne wymagania. Wymagania te nie wzięły się z przypadku, chodzi przede wszystkim o nasze bezpieczeństwo. Niestety sytuacja, która spotkała mnie w ostatnim tygodniu pokazała jednoznacznie, że jednak nie wszyscy respektują obowiązujące przepisy…

W dzisiejszym artykule opiszę Ci zdarzenie, którego byłem ostatnio świadkiem. Dodatkowo postanowiłem, że wpis uzupełnię o aktualne wymagania, jakie powinno spełniać pomieszczenie kotłowni gazowej.

Wszystko zaczęło się od porannego telefonu we wtorek… Na ekranie mojej komórki wyświetlił się nieznany numer. Po krótkiej rozmowie, większość rzeczy była już jasna, a przynajmniej tak się wydawało… Inwestor zlecił w przeszłości projekt budynku usługowego do pewnego biura architektonicznego, które mu polecano. Naturalnie dostał pozwolenie na budowę, budowa ruszyła, a później przyszedł czas odbiorów. I w tym momencie rozpoczęła się lawina problemów…

Przepisy dla kotłowni gazowych

Przepisy dotyczące pomieszczenia będącego kotłownią gazową definiują różne dokumenty, ale podstawowe wymagania zawierają 2 akty prawne:

  • Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
  • Polska Norma PN-B-02431-1: Ogrzewnictwo – Kotłownie wbudowane na paliwa gazowe o gęstości względnej mniejszej niż 1 – Wymagania

Ale… jest jeszcze jedna, bardzo ważna rzecz, która wprowadzają nieco zamieszania do powyższych aktów prawnych. Niemniej jednak, pozwól, że do niej wrócimy nieco później. 🙂

Podział kotłowni gazowych

Podział kotłowni definiuje Polska Norma PN-B-02431-1. Zgodnie z nią, kotłownia gazowa posiada osobne wymagania w zależności od łącznej mocy nominalnej urządzeń gazowych, które się w niej znajdują.

No dobra, ale jakie są to konkretnie podziały. Już Ci mówię – norma dzieli kotłownie w następujący sposób:

  • pomieszczenia z kotłami o łącznej mocy do 30 kW
  • pomieszczenia z kotłami o łącznej mocy cieplnej powyżej 30 kW do 60 kW
  • kotłownie o łącznej mocy cieplnej powyżej 60 kW do 2000 kW

Niestety norma ta nie mówi wprost, jakie wymagania powinny spełniać pomieszczenia, w których znajdują się kotły gazowe powyżej 2 MW. Przyjęło się jednak, że wymagania dla takich pomieszczeń powinny być niemalże identyczne jak dla kotłowni powyżej 60 kW do 2000 kW, z jedną małą różnicą…

Różnica polega na tym, że muszą się one znajdować w budynkach wolnostojących, przeznaczonych tylko i wyłącznie na potrzeby kotłowni. Jeżeli zastanawiasz się z czego to wynika, to już Ci odpowiadam. 🙂 Wynika to z § 176.5. Warunków Technicznych, który brzmi następująco:

§ 176.5. Kotły na paliwa gazowe o łącznej mocy cieplnej powyżej 2000 kW mogą być instalowane wyłącznie w budynku wolno stojącym przeznaczonym na kotłownię.

Wysokość kotłowni gazowych

Kolejnym, bardzo ważnym parametrem dotyczącym pomieszczenia, w którym znajduje się kotłownia gazowa jest wysokość. Na początek zobaczmy, co na temat wysokości mówią Warunki Techniczne, które bądź co bądź, są aktem stojącym nad wszelkimi normami.

§ 172. 4. Pomieszczenia, w których instaluje się urządzenia gazowe, powinny mieć wysokość co najmniej 2,2 m.

Ok, czyli wychodzi na to, że kotłownia powinna mieć wysokość minimalną 2,2 m. Ale czy są od tego jakieś wyjątki? Skoro o to pytam, to już pewnie wiesz, że tak. 🙂 I wiesz co? Masz rację! 🙂 Spójrz, co mówi kolejny ustęp Rozporządzenia.

§ 172. 5. W budynkach jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej, wzniesionych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia, dopuszcza się instalowanie gazowych kotłów grzewczych w pomieszczeniach technicznych o wysokości co najmniej 1,9 m, z zachowaniem warunków określonych w ust. 1 i § 170 ust. 1 i 2.

No dobra, ale czego dokładnie dotyczą przywołane paragrafy? § 172. 1. mówi o kubaturze kotłowni więc ją sobie na razie pomińmy. § 170. 2. dotyczy pomieszczeń mieszkalnych, w których nie mogą być instalowane urządzenia gazowe z otwartą komorą spalania, więc on do wysokości ma się nijak. Natomiast bardzo ciekawy jest zapis w § 170. 1.

§ 170. 1. Urządzenia gazowe mogą być instalowane wyłącznie w pomieszczeniach spełniających warunki dotyczące ich wysokości, kubatury, wentylacji i odprowadzenia spalin, a także dopływu powietrza do spalania określone w rozporządzeniu, w Polskich Normach i przepisach odrębnych.

W takim razie przypatrzmy się, co na temat wysokości kotłowni mówi Polska Norma. Zgodnie z nią, minimalna wysokość pomieszczenia, w którym będzie znajdować się kocioł gazowy jest uzależniony od jego mocy i wynosi odpowiednio:

  • kotły o mocy nominalnej do 30 kW: 2,2 m
  • kotły o mocy nominalnej powyżej 30 kW do 60 kW: 2,2 m
  • kotły o mocy nominalnej powyżej 60 kW do 2000 kW: 2,5 m

I teraz zaczyna się gra słów oraz interpretacji, bo Warunki Techniczne mówią, że minimalna wysokość kotłowni powinna wynosić co najmniej 2,2 m, a norma (która jest przez nie powołana) określa minimalną wysokość takiego pomieszczenia na 2,5 m, oczywiście w przypadku instalacji kotłów gazowych o mocy nominalnej powyżej 60 kW.

Pytanie za 100 punktów? Jaka jest więc minimalna wysokość dla takiego pomieszczenia? Na początku powiem Ci, jak ja to interpretuję… Warunki Techniczne mówią o minimalnej wysokości i powołują się na normę. Wysokość 2,5 m jest większa niż 2,2 m więc osobiście uważam, że minimalna wysokość takiej kotłowni gazowej, tzn. kotłowni, w której znajdują się kotły gazowe o łącznej mocy przekraczającej 60 kW, powinna wynosić nie mniej niż 2,5 m.

Czy Strażacy są ze mną zgodni? Nie do końca… Jedni uważają, że 2,2 m wystarczy, a inni, że musi być 2,5 m. Jednak napisałem ostatnio w tej sprawie list do Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej z prośbą o jednoznaczną interpretacje powyższych zapisów. Jak tylko dostanę odpowiedź, to wyślę Ci taką informację na maila – oczywiście jeżeli jesteś zapisany na moją listę mailingową. Jeżeli jeszcze się na nią nie zapisałeś, a chciałbyś otrzymywać ode mnie dodatkowe informacje, to możesz to możesz zrobić to poniżej.

Wentylacja kotłowni gazowych

I teraz dochodzimy do tematu, który stanowił problem dla Inwestora, który ostatnio do mnie zadzwonił. Problem jeden z wielu… Chodziło o wysokość pomieszczenia.

Na początek, abyś mógł uzmysłowić sobie skalę inwestycji, powiem Ci, że w kotłowni były zamontowane 2 kotły gazowe z otwartą komorą spalania, pracujące w układzie kaskadowym, o łącznej mocy 178 kW. A co z wentylacją? Jej nie było… Ale to nie wszystko… Projekt, który pokazał mi Inwestor był uzgodniony przez Rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych. Zaczyna się ciekawie, prawda? 🙂

No dobra, ale co z tą wentylacją? Wentylacja dla pomieszczenia, w którym znajduje się kotłownia gazowa jest określona w Polskiej Normie PN-B-02431-1, ale… wspominają o niej również Warunki Techniczne.

§ 170. 3. Urządzenia gazowe z zamkniętą komorą spalania, przez co rozumie się urządzenia typu C, mogą być instalowane w pomieszczeniach mieszkalnych, niezależnie od rodzaju występującej w nich wentylacji, pod warunkiem zastosowania koncentrycznych przewodów powietrzno-spalinowych, z zachowaniem wymagań § 175.

§ 175 dotyczy przewodów powietrzno – spalinowych i ich lokalizacji. W związku z powyższym, analizując § 170. 3. można dojść do wniosku, że kotły gazowe z zamkniętą komorą spalania, mogą być instalowane w pomieszczeniach mieszkalnych, niezależnie od rodzaju wentylacji, która się w nich znajduje, ale pod warunkiem zastosowania przewodów powietrzno – spalinowych.

A jak to się ma w przypadku kotłów gazowych z otwartą komorą spalania? Odpowiedź na to znajduje się oczywiście w Polskiej Normie. W skrócie, dla pomieszczeń z kotłami gazowymi o łącznej mocy cieplnej do 30 kW wystarczy kanał nawiewny o powierzchni efektywnej 200 cm2 typu „Z” oraz kanał wywiewny umieszczony pod stropem, również o powierzchni efektywnej 200 cm2. Dodatkowo, warto tutaj dodać, że odległość pomiędzy dolną krawędzią kratki nawiewnej, a poziomem posadzki powinna wynosić ok. 30 cm.

W przypadku większych kotłowni, tj. kotłowni z urządzeniami gazowymi o łącznej mocy cieplnej powyżej 30 kW do 60 kW sprawa wygląda nieco inaczej. Dla takiego pomieszczenia niezbędny będzie kanał nawiewny typu „Z” o powierzchni 300 cm2. Wywiew natomiast pozostaje bez zmian.

I w końcu przyszedł czas na kotłownie o łącznej mocy cieplnej powyżej 60 kW, gdzie sprawa jest najciekawsza. 🙂 Dla takich pomieszczeń, powierzchnia efektywna kanału nawiewnego powinna wynosić co najmniej 5 cm2 na każdy 1 kW mocy nominalnej kotła, ale nie mniej niż 300 cm2. Czyli innymi słowy, dla kotłowni gazowej, w której znajdowałby się kocioł o mocy 100 kW, powierzchnia kanału nawiewnego musiałaby wynosić minimum 500 cm2. A co z wywiewem? Powierzchnia efektywna wywiewu powinna wynosić co najmniej połowę powierzchni otworów nawiewnych, ale nie mniej niż 200 cm2. Czyli dla naszego przypadku wystarczyłoby, żeby kanał wywiewny posiadał powierzchnię 250 cm2.

Lokalizacja kotłowni gazowych

Pamiętasz, jak na początku wspominałem o pewnym, ważnym dokumencie, który wprowadza nieco zamieszania? Teraz przyszedł czas, abym o nim wspomniał. Tym bardziej, że temat dotyczy również problemów mojego Inwestora. Chodzi o lokalizację kotłowni gazowych o mocy powyżej 60 kW.

Sprawdźmy na początku, co mówi o tym, dobrze nam już znana norma… Wspomina, że kotłownia taka może znajdować się na najniższej lub najwyższej kondygnacji budynku, w wydzielonym pomieszczeniu. Ponadto w akcie jest zapis, że pomieszczenie takie powinno posiadać co najmniej jedną ścianę zewnętrzną.

Dodatkowo jest tam jeszcze zapis, że w budynkach, które posiadają więcej niż 4 kondygnacje, kotłownia taka powinna znajdować się na samej górze. To jednak nie dotyczyło mojego Inwestora, ponieważ jego budynek posiadał 3 kondygnacje.

No dobra, ale wszystko byłoby fajnie, gdyby nie to, że kotłownia znajdowała się u niego w… piwnicy.

I w końcu przyszedł czas, abym powiedział Ci o co chodzi, z tym tajemniczym dokumentem… Jest to pismo Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej odnośnie dopuszczalnych miejsc lokalizacji w budynkach kotłowni gazowych o mocy od 60 kW do 2000 kW na paliwa gazowe o gęstości względnej mniejszej niż 1.

W skrócie, co z niego wynika. Ano wynika z niego to, że kotłownie o mocy nominalnej powyżej 60 kW, w nowoprojektowanych budynkach o wysokości do 4 kondygnacji mogą być instalowane tylko i wyłącznie na najwyższej lub najniższej kondygnacji nadziemnej. Czyli innymi słowy, piwnica odpada!

Dlaczego tak się dzieje? Zgodnie z interpretacją Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, Polska Norma była publikowana w okresie, kiedy Warunki Techniczne nie określały piwnicy jako kondygnacji.

Oczywiście gdybyś chciał przeczytać powyższą interpretację w całości, wystarczy, że zalogujesz się do strony z materiałami Premium, gdzie postanowiłem Ci ją udostępnić. Jeżeli nie masz do tych materiałów jeszcze dostępu, zapisz się do mojej listy mailingowej, a otrzymasz taki dostęp natychmiast i to za darmo.

Co dalej z Inwestorem

Temat jest świeży więc okaże się to dopiero za kilka dni lub w ciągu najbliższych tygodni. Jednak na dzień dzisiejszy nie widzę innej możliwości niż zagospodarowanie jednego z pomieszczeń na parterze na potrzeby kotłowni gazowej.

Niestety pech w tym, że budynek jest już w pełni wykonany. Posadzki są położone, ściany pomalowane, nawet pomieszczenia zostały już wyposażone w odpowiednie meble oraz podstawowe urządzenia.

Co gorsze, taka zmiana będzie wymagać nie tylko rezygnacji z jakiegoś pomieszczenia, ale wymusi również szereg uzgodnień oraz być może… budowę dodatkowego komina… Tutaj nie muszę już chyba nawet wspominać, jakie byłyby tego konsekwencję.

Pewnie pomyślisz zaraz, że komin można poprowadzić na zewnątrz. Można i być może się to uda… ale żeby było jeszcze ciekawiej, obiekt zlokalizowany jest na terenie objętym ochroną konserwatorską więc może być różnie. 🙂

Zobaczymy co przyniosą najbliższe dni. Na obecną chwilę staram się pomóc Inwestorowi tak, aby wymagało to jak najmniejszych ingerencji oraz żeby przede wszystkim był zadowolony i nie musiał wydawać nadmiaru pieniędzy ponadto, co będzie konieczne.

Podsumowanie

Dobrnęliśmy do końca artykułu. Jak zwykle siadłem do komputera z nastawieniem, że napiszę krótki artykuł, a po raz kolejny się rozpisałem. Oczywiście w powyższym wpisie nie opisałem innych, równie ważnych wymagań dotyczących kotłowni gazowych, ale chciałem skupić się tutaj na kilku konkretnych punktach, z których część nawiązuje do opisywanej sytuacji.

Oczywiście zalecam Ci i tak zapoznanie się w całości z Polską Normą PN-B-02431-1, w której znajdziesz jeszcze szereg innych wymogów, takich jak np. oświetlenie, drzwi do kotłowni, itp. Co więcej, Warunki Techniczne w § 172. 1. podają maksymalne łączne obciążenie cieplne w odniesieniu do kubatury pomieszczenia, a w § 220. 1. klasy odporności ogniowej dla danej kotłowni, także też nie zapominaj o Rozporządzeniu.

Categories: Baza wiedzy, Instalacja gazowa, Instalacja ogrzewcza, Instalacje wewnętrzne, Projektowanie, Przepisy
| Tags: ,