Wentylacja mechaniczna fakty i mity

Powiedzmy to głośno już na samym początku! Wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła jest instalacją, która posiada ogromne zalety. Ale… nie jest to system pozbawiony wad! Co więcej, wady, które dla jednych osób mogą być błahostką, dla innych potrafią stanowić ogromny problem. Zatem czy warto w ogóle inwestować w taką instalację?

Dobrze zaprojektowana oraz prawidłowo wykonana wentylacja mechaniczna to bez wątpienia komfort, a może nawet i luksus. W końcu kto by się bronił przed świeżym powietrzem w pomieszczeniu? Kto by nie chciał przebywać w miejscu, gdzie nadmiar wilgoci, nieprzyjemne zapachy czy zwiększone stężenie dwutlenku węgla będą stale usuwane na zewnątrz, a w ich miejsce będzie dostarczane powietrze świeże?

A co by się stało, gdybym wspomniał jeszcze o odzysku ciepła? Przecież dzięki temu, instalacja może wykorzystać ciepło z powietrza usuwanego, co w rezultacie powinno obniżyć koszty ogrzewania budynku. Zatem czy jest się w ogóle nad czym zastanawiać? Przecież są to bez wątpienia ogromne korzyści jakie daje nam wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła…

Wentylacja mechaniczna czy wentylacja grawitacyjna?

Bez wątpienia wentylacja mechaniczna jest instalacją, która z każdym rokiem zyskuje nowych zwolenników. Dzięki temu pojawia się coraz to więcej opinii na jej temat. Część z nich jest oczywiście prawdziwa. Natomiast od czasu do czasu pojawiają się również informacje wyssane z palca.

Dlatego właśnie w tym artykule postanowiłem napisać o faktach i mitach, jakie posiada wentylacja mechaniczna. Dodatkowo chciałbym, abyśmy wspólnie zastanowili się tutaj nad jedną rzeczą. Chciałbym, abyśmy się zastanowili czy warto decydować się na taki system, czy może lepiej pozostać przy rozwiązaniach tradycyjnych. A co należy do rozwiązań tradycyjnych? Oczywiście wentylacja grawitacyjna.

To jak działa wentylacja grawitacyjna możesz przeczytać tutaj. Chociaż słowo działa może być w tym przypadku nieco nadużyte… W skrócie, instalacja taka jest zazwyczaj najbardziej efektywna wtedy, kiedy jest największa różnica temperatur pomiędzy powietrzem wewnętrznym, a zewnętrznym. Czyli innymi słowy, wentylacja grawitacyjna będzie najlepiej się sprawdzać w zimie, a gorzej w lecie.

A jak to jest z wentylacją mechaniczną? Tutaj nie ma takiego problemu! Dobrze zaprojektowany oraz wykonany system będzie działał prawidłowo, niezależnie od warunków zewnętrznych. W praktyce oznacza to, że w każdej sytuacji, wewnątrz budynku możemy cieszyć się z komfortu, jakie daje nam świeże powietrze.

Co więcej, stosując nagrzewnicę lub chłodnicę powietrza możemy dodatkowo sprawić, że nasze samopoczucie będzie jeszcze lepsze. Wyobraź sobie tylko to przyjemne uczucie, kiedy czujesz powiew świeżego, chłodnego powietrza w upalny dzień. Prawda, że fajnie? 🙂

Czy wentylacja mechaniczna może działać w starych budynkach?

Wiele osób często pyta, czy wentylacja mechaniczna będzie działać w starych budynkach? Oczywiście, że tak, ale pod pewnymi warunkami… Przede wszystkim chodzi tutaj o okna, które w przypadku zastosowania takiego systemu muszą po prostu być szczelne.

Nie ma co ukrywać, że zdecydowana większość starych obiektów jest wyposażona w wentylację grawitacyjną. Oczywiście w przypadku takiego rozwiązania, stolarka okienna nie powinna być zbyt szczelna… Dlaczego? Ponieważ to właśnie przez nią, powietrze zewnętrzne może swobodnie dostać się do wnętrza budynku.

Niestety w przypadku wentylacji mechanicznej sytuacja wygląda już nieco inaczej. Instalacja taka, aby mogła działać efektywnie wymaga wręcz bardzo szczelnej stolarki. Stosując taki system, świeże powietrze z zewnątrz będzie dostarczane do środka przy pomocy czerpni oraz sieci kanałów. Dzięki temu nie ma potrzeby, aby powietrze zewnętrzne dostawało się jeszcze dodatkowo do poszczególnych pomieszczeń przez drzwi czy okna. Co więcej, każdy taki dodatkowy strumień powietrza będzie jedynie zmniejszał efektywność instalacji.

Dlatego też budowa instalacji wentylacji mechanicznej w starych budynkach jest możliwa, ale pod warunkiem zastosowania stolarki na taką, która będzie szczelna! W innym przypadku, rozwiązanie takie może nie mieć większego sensu.

Wentylacja mechaniczna a istniejące kominy wentylacyjne

Jednak to nie wszystko! 🙂 Jeżeli wentylacja mechaniczna miałaby zostać zastosowana w obiekcie, gdzie działała wcześniej wentylacja grawitacyjna to musimy spełnić jeszcze jeden warunek. Wszystkie kratki wentylacyjne, znajdujące się w takim budynku, muszą zostać zaślepione. Jest to związane z wymaganiami § 148. 2. Warunków technicznych.

§ 148. 2. W pomieszczeniu, w którym jest zastosowana wentylacja mechaniczna lub klimatyzacja, nie można stosować wentylacji grawitacyjnej ani wentylacji hybrydowej. Wymaganie to nie dotyczy pomieszczeń z urządzeniami klimatyzacyjnymi niepobierającymi powietrza zewnętrznego.

Tak jak widzisz, sytuacja kiedy w jednym pomieszczeniu działa zarówno wentylacja grawitacyjna jak i mechaniczna jest niedopuszczalna. Dlatego też, zgodnie z naszym wcześniejszym pytaniem możemy śmiało stwierdzić, że jeżeli spełnimy te warunki to nic nie stoi na przeszkodzie, aby wentylacja mechaniczna została wykonana w starym obiekcie.

Oczywiście osobną sprawą jest ilość dostępnego miejsca w takich budynkach oraz możliwość wyprowadzenia przewodów na zewnątrz. Tutaj sprawa będzie jeszcze bardziej skomplikowana w przypadku kamienic czy obiektów podlegających pod ochronę konserwatorską. Dlatego też takie sytuacje muszą być zawsze rozpatrywane indywidualnie.

Czy wentylacja z odzyskiem ciepła obniża koszty ogrzewania?

No właśnie, jak to tak naprawdę jest z kosztami za ogrzewanie w przypadku instalacji wentylacji mechanicznej wyposażonej w odzysk ciepła? Wiele osób, bez najmniejszego zastanowienia powie, że koszty ogrzewania budynku, w którym znajduje się taka instalacja będą mniejsze niż miałoby to miejsce w przypadku wentylacji grawitacyjnej. Ja natomiast powiem inaczej – to zależy…

Faktem jest, że instalacja wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła potrafi wykorzystać energię pochodzącą z powietrza wywiewanego. Do tego nie ma nawet najmniejszych wątpliwości. Ale, abyśmy mogli sobie jednoznacznie odpowiedzieć na powyższe pytanie to musimy przeanalizować kilka czynników.

Przede wszystkim musimy wiedzieć w jaki sposób dany budynek będzie ogrzewany oraz jaki będzie wydatek powietrza wentylacyjnego. Dopiero później możemy przejść do dokładnej analizy kosztów i poznać odpowiedź na pytanie, które tak nas interesuje. A dlaczego o tym Ci mówię? No właśnie, pewnie się już domyślasz… W niektórych sytuacjach może się okazać, że koszty ogrzewania budynku wyposażonego w wentylację grawitacyjną będą niższe!

Tak, dobrze przeczytałeś. W pewnych sytuacjach, ogrzewanie budynku z instalacją wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła może być droższe niż miałoby to miejsce w przypadku zastosowania wentylacji grawitacyjnej. Zaskoczony? 🙂 Jeżeli tylko chciałbyś zgłębić temat nieco bardziej to kliknij tutaj i przeczytaj dokładną analizę, którą robiłem jakiś czas temu. Jestem przekonany, że po jej przeczytaniu dużo rzeczy Ci się wyjaśni.

Bakterie i grzyby w kanałach wentylacyjnych

Przejdźmy teraz do bardzo ciekawego, a zarazem niezwykle kontrowersyjnego tematu związanego z bakteriami oraz grzybami, które żyją w kanałach wentylacyjnych. No właśnie, ale czy aby na pewno się tam one znajdują? Przecież wentylacja mechaniczna powinna być wyposażona w specjalne filtry, dzięki czemu nawiewane powietrze powinno być pozbawione wszelkich, niepożądanych drobnoustrojów. No właśnie, zatem o czym ja tutaj w ogóle mówię? 🙂

Zanim odpowiemy sobie na to pytanie, to na chwilę się zatrzymajmy i porozmawiajmy o bakteriach i grzybach. Bakterie należą do organizmów, które bardzo łatwo potrafią się dostosować do wszelkich warunków. Dlatego myślę, że nie będzie dużym zaskoczeniem jeżeli Ci teraz powiem, że możemy je spotkać niemalże wszędzie.

Natomiast z grzybami sytuacja wygląda już nieco inaczej… Grzyby lubią występować w miejscach, w których panuje duża wilgoć oraz ograniczony przepływ powietrza wentylacyjnego. Zatem mogłoby się wydawać, że kanały wentylacyjne, przez które ciągle przepływa powietrze nie będą dla nich idealnym środowiskiem do życia. Ale czy aby na pewno? 🙂

Co mówią badania o czystości przewodów wentylacyjnych?

Przenieśmy się na chwilę do Finlandii oraz cofnijmy się w przeszłość… W latach dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, miały tam miejsce pewne badania. Dotyczyły one czystości instalacji wentylacji mechanicznej, które znajdowały się w 23 budynkach mieszkalnych, jednorodzinnych. Wyniki tych badań zostały przedstawione w poniższej tabeli^[1]P. Kalliokoski, L. Kujanpä, A-L Pasanen, P. Pasanen, Cleaning of Ventilation Systems and its Effect on Air Exchange Rates in Single – Family Houses, Proceedings Healthy Buildings’95 an … Continue reading.

Tak jak możesz zauważyć, przeprowadzone badania wykazały znaczną ilość drobnoustrojów w kanałach wentylacyjnych. Co więcej, ich ilość była znacznie większa w przypadku tych instalacji wentylacji mechanicznych, w których dodatkowo zdecydowano się naogrzewanie powietrza nawiewanego.

Ale to nie wszystko… W Danii postanowiono pójść o krok dalej i dokładnie przebadano jakość powietrza wentylacyjnego w 13 szkołach oraz obiektach biurowych^[2]L. M. Brosseau, D. Vesley, T. Kuehn, J. Melson, H. S. Han, Duct Cleaning: A Review of Associated Health Effects and Results of Company and Expert Surveys, ASHRAE Transactions Vol 106, rok 2000.. Na podstawie tych badań stwierdzono, że gęstość powierzchniowa pyłu, znajdującego się wewnątrz kanałów wentylacyjnych wynosiła od 1,1 do 50,9 g/m². Co więcej okazało się, że ilość pyłu znajdującego się w przewodach wywiewnych była około 2,7 razy większa niż miało to miejsce w przypadku przewodów nawiewnych.

Zatem czy faktycznie kanały wentylacyjne nie są najlepszym środowiskiem do życia dla różnego rodzaju drobnoustrojów? Czy faktycznie filtry powietrza znajdujące się w centralach wentylacyjnych stanowią gwarancję dobrej jakości powietrza wentylacyjnego? No właśnie, chyba tak do końca jednak nie jest…

Wentylacja mechaniczna i jakość powietrza

Przed momentem pokazałem Ci, że bakterie i grzyby mogą żyć oraz rozmnażać się wewnątrz przewodów wentylacyjnych. Oczywiście w takim przypadku, część z nich będzie porywana dalej wraz z przepływającym powietrzem wentylacyjnym, aż znajdą się w poszczególnych pomieszczeń budynku. Nie muszę chyba dodawać jakie mogą być tego efekty.

No dobra, ale zastanówmy się teraz wspólnie, dlaczego takie drobnoustroje mogą w ogóle przetrwać w środowisku, które na pierwszy rzut oka nie wydaje się dla nich najlepsze. Dzieje się tak przede wszystkim za sprawą konstrukcji kanałów wentylacyjnych, a mówiąc nieco bardziej precyzyjnie, za sprawą ich chropowatości. Im będzie ona większa, tym więcej bakterii i grzybów będzie mogło żyć i rozwijać się w takim środowisku.

Zauważ, że im większa będzie chropowatość takich przewodów, tym większe będą również ich martwe szczeliny. I to przede wszystkim w tych właśnie szczelinach będą gromadzić się nasze drobnoustroje. Co ciekawe, w przypadku instalacji nawiewnej, bakterie i grzyby będą gromadzić się w dolnej części takich kanałów, a w przypadku instalacji wywiewnej, na całej ich powierzchni.

Dlatego właśnie chcąc, aby instalacja wentylacji mechanicznej zapewniała nawiew dobrej jakości powietrza, niezbędna jest jej prawidłowa i systematyczna konserwacja. System, który nie będzie regularnie czyszczony będzie dostarczać coraz to gorszej jakości powietrze. Instalacja, w której nie będą wymieniane filtry powietrza będzie działała coraz to mniej efektywnie. Trzeba tutaj bezwzględnie o tym pamiętać!

Czy wentylacja mechaniczna powoduje zbyt duży hałas?

Na pewno część osób zdążyła już sobie wyrobić zdanie na temat hałasu, który generuje wentylacja mechaniczna. Tutaj trzeba powiedzieć to sobie bardzo jasno. Dobrze zaprojektowana i prawidłowo wykonana instalacja wentylacji mechanicznej nie powinna zbytnio hałasować! Oczywiście, w pewnym zakresie będziemy słyszeć pracujące wentylatory czy szum powietrza, ale rolą projektanta, a później wykonawcy jest to, aby dźwięki te nie były uciążliwe.

Na hałas w instalacji wpływa wiele czynników. Nie bez znaczenia jest tutaj jej prawidłowa regulacja, dobór odpowiednich przewodów wentylacyjnych w zależności od wydatku powietrza czy też samej centrali rekuperacyjnej. Oczywiście czynników tych jest nieco więcej i jeżeli chciałbyś przeczytać więcej na ten temat to kliknij tutaj.

Dlatego też, w tym właśnie miejscu możemy sobie odpowiedzieć na kolejne pytanie, czy wentylacja mechaniczna może zostać wybudowana bez projektu. Niby może, przynajmniej w niektórych sytuacjach, ale czy aby taka instalacja na pewno spełni oczekiwania Inwestora? Czy będzie wystarczająco cicha i efektywna? Raczej jest na to mała szansa.

Podsumowanie

Myślę, że w tym artykule udało mi się rozwiać Twoje wątpliwości związane z różnego rodzaju opiniami, które krążą na temat instalacji wentylacji mechanicznych. Niemniej jednak, musimy być świadomi, że każda opinia powstała z jakichś konkretnych powodów. Być może ktoś był w obiekcie, gdzie system nie pracował najlepiej. Być może ktoś zdecydował się na budowę takiej instalacji u siebie i nie działała ona tak, jak działać powinna, bo np. powstała bez odpowiedniego projektu…

Z całą pewnością dobrze zaprojektowana i wykonana instalacja wentylacji mechanicznej to komfort świeżego powietrza w budynku. Komfort, który między innymi powinien poprawiać samopoczucie. Jednak musimy pamiętać, że komfort taki kosztuje. I nie mam tutaj tylko i wyłącznie kosztów samego projektu czy wykonania takiej instalacji, ale również koszty ogrzewania czy serwisowania, o czym musimy bezwzględnie pamiętać.

PODOBAŁ CI SIĘ ARTYKUŁ?

Już teraz odbierz zestaw darmowych materiałów premium, które pomogą Ci zwiększyć wiedzę oraz poprawić finanse

Chcę zapisać się do newslettera, a co za tym idzie wyrażam zgodę na otrzymanie na mój adres e-mail informacji o nowościach, promocjach, produktach i usługach oferowanych przez serwis swiadomyprojektant.pl oraz informuję, że zapoznałem się z treścią regulaminu i akceptuję jego treść. Wiem, że w każdej chwili mogę wycofać zgodę.