Czy koncentryczne przewody powietrzno – spalinowe mogą mieć wylot w ścianie budynku?

Wykonawca kilka razy próbował mnie przekonać do swoich racji. Jednak za każdym razem bezskutecznie. Przecież zawsze tak wykonujemy przewody powietrzno – spalinowe i nigdy nie było z tym żadnych problemów, powtarzał w kółko. Ja jednak ciągle stałem twardo przy swoim. Wciąż mówiłem, że w tym konkretnym przypadku, takie rozwiązanie byłoby niezgodne z przepisami i nie ma szans, abym się na niego zgodził. Ale jak się później okazało, moje słowa i tak niewiele znaczyły…

Nie jest żadną tajemnicą, że Wykonawcy często szukają rozwiązań zamiennych. Zazwyczaj wynika to z dwóch, bardzo prostych powodów. Po pierwsze, szukają oni oszczędności, a po drugie rozwiązań, których wykonanie będzie po prostu łatwiejsze. I chociaż uważam, że w większości takich sytuacji, zaproponowane przez Wykonawców rozwiązania zamienne można spokojnie zaakceptować, to mimo wszystko nie może być to regułą. Nie wyobrażam sobie złożenia podpisu pod zmianą, która albo pogorszyłaby efektywność danego systemu, albo co gorsza, byłaby niezgodna z przepisami. A dokładnie taka sytuacja miała miejsce podczas tej inwestycji.

Faktem jest, że w ostatnim czasie koncentryczne przewody powietrzno – spalinowe zyskują coraz to większą popularność. Jednak nie jest to trend, który pojawił się w przeciągu ostatnich lat. Tak naprawdę rozwiązanie to jest już znane od bardzo długiego czasu. Jednak to, na co chciałbym Ci zwrócić uwagę podczas tego artykułu to niektóre przeisy, które jak życie pokazuje, bardzo często są łamane. A może nie łamane tylko po prostu zupełnie inaczej interpretowane? 🙂

Czy warto stosować koncentryczne przewody powietrzno – spalinowe?

Zacznijmy od pytania, dlaczego ktokolwiek, miałby się w ogóle decydować na stosowanie koncentrycznych przewodów powietrzno – spalinowych? Jednak myślę, że Cię tutaj nie zaskoczę. Odpowiedź na to pytanie jest banalnie prosta. Po pierwsze, układ taki może współpracować tylko i wyłącznie z urządzeniami gazowymi, które posiadają zamkniętą komorę spalania. A po drugie, urządzenia z zamkniętą komorą spalania gwarantują większe bezpieczeństwo.

No dobra, ale co konkretnie mam na myśli, mówiąc o większym bezpieczeństwie? Już Ci wszystko wyjaśniam. Zwróć uwagę jak będzie działać np. umieszczony w łazience kocioł gazowy z otwartą komorą spalania. Urządzenie takie do spalania paliwa gazowego będzie pobierać powietrze bezpośrednio z pomieszczenia, w którym się znajduje. I tak naprawdę, dopóki powietrze takie będzie zawierać wystarczającą ilość tlenu, dopóty wszystko będzie w porządku. Ale co się stanie w sytuacji odwrotnej? Co się stanie w momencie, kiedy stężenie tlenu w takim powietrzu będzie na dużo niższym poziomie niż normalnie?

Oczywiście w takim przypadku dojdzie do tzw. spalania niepełnego, a w rezultacie do powstania tlenku węgla. Ale co ważniejsze, ponieważ kocioł gazowy będzie posiadać otwartą komorę spalania, substancja ta zostanie zmieszana z powietrzem wewnątrz pomieszczenia. A czy muszę dodawać, czym grozi oddychanie powietrzem zawierającym nadmiar tlenku węgla? Myślę, że nie.

A jakby ta cała sytuacja wyglądała w przypadku zastosowania kotła gazowego z zamkniętą komorą spalania, podłączonego do przewodu powietrzno – spalinowego? Przede wszystkim, w takiej sytuacji istniałoby o wiele mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia procesu niepełnego spalania. Dlaczego? Ponieważ powietrze do spalania byłoby pobierane nie z wnętrza pomieszczenia, ale bezpośrednio z zewnątrz budynku.

A po drugie, gdyby nawet jakimś dziwnym trafem doszło do powstania tlenku węgla w komorze spalania, to komora ta, tak jak zresztą wskazuje jej nazwa, jest komorą zamkniętą. Czyli innymi słowy jest ona całkowicie odizolowana od reszty pomieszczenia. Czyli mówiąc jeszcze prościej, w takim przypadku tlenek węgla i tak nie byłby wstanie zmieszać się z powietrzem wewnętrznym. Dostrzegasz różnicę?

Dlaczego Wykonawca chciał zmienić trasę koncentrycznych przewodów powietrzno – spalinowych?

Przejdźmy teraz do historii, od której rozpocząłem artykuł. Tak jak pamiętasz, Wykonawca starał się mnie przekonać do pewnych zmian, związanych z prowadzeniem przewodów powietrzno – spalinowych. Zmiany te dotyczyły przewodów koncentrycznych, podłączonych do kilku nagrzewnic gazowych Sonninger Kondensa, znajdujących się wewnątrz hali produkcyjno – magazynowej. Wykonany przeze mnie projekt zakładał, że wszystkie te przewody powietrzno – spalinowe będą wyprowadzone ponad połać dachową hali, oczywiście wcześniej ją przebijając. I tak jak się już pewnie możesz domyślić, rozwiązanie takie nie do końca spodobało się Wykonawcy…

Skłamałbym, gdybym Ci teraz powiedział, że Wykonawca nie miał żadnych, przemawiających za zmianą tego rozwiązania argumentów. Tak naprawdę miał ich kilka. Jeden z nich dotyczył konieczności przebicia płyty warstwowej w połaci dachowej, co oczywiście zakładał mój projekt. Ale dlaczego był to dla niego problem? Ponieważ płytę warstwową ciężko jest prawidłowo uszczelnić. Nie mówię, że jest to w ogóle nie wykonalne, ale z całą pewnością trudne i kłopotliwe.

Zatem konkretnie, jakie rozwiązanie zamienne zaproponował Wykonawca? Zaproponował on poprowadzenie przewodów koncentrycznych w taki sposób, aby były one zakończone wylotami umieszczonymi bezpośrednio w ścianach zewnętrznych. Jednak na taki pomysł nie mogłem się zgodzić. Takie rozwiązanie, w tej sytuacji było niestety niezgodne z przepisami…

Wykonawca wciąż upierał się przy swoim twierdząc, że bardzo często stosował podobne rozwiązania i nigdy nie było z nimi najmniejszych problemów. Cóż, każdy przypadek jest inny i nie bez powodu uważam, że zawsze, każdą sytuację należy rozpatrywać indywidualnie, odpowiedziałem. Dodałem również, że być może faktycznie, w poprzednich inwestycjach rozwiązanie takie było zgodne z przepisami, ale w tym na pewno takie nie jest.

Oczywiście w takim przypadku nie mogłem się na to zgodzić. Jednak zaproponowałem Wykonawcy coś innego. Powiedziałem mu, że jeśli faktycznie nie chce przebijać połaci dachowej obiektu to może najpierw przejść przewodami powietrzno – spalinowymi przez ścianę zewnętrzną obiektu, a następnie je zaizolować oraz wyprowadzić w górę, ponad połać dachową. I wbrew pozorom Wykonawca zaakceptował taki pomysł. Jednak tak jak pamiętasz, powiedziałem Ci też wcześniej, że moje słowa, tak naprawdę niewiele dla niego znaczyły…

Jak należy prowadzić przewody powietrzno – spalinowe?

Ok, zatrzymajmy się na chwilę i odpowiedzmy sobie wspólnie na kolejne pytanie. Jak należy prowadzić przewody powietrzno – spalinowe, aby one działały oraz gwarantowały bezpieczeństwo? I wbrew pozorom nie ma tutaj jednoznacznej odpowiedzi. Tak naprawdę to zależy od wielu czynników, takich jak np. konkretny rodzaj urządzenia gazowego czy choćby nawet dokładna lokalizacja danego obiektu.

Niemniej jednak musisz wiedzieć, że przewody powietrzno – spalinowe mogą być prowadzone na kilka sposobów. Pierwszym z nich to tzw. system koncentryczny, zwany równie często współosiowym. Charakteryzuje się dwoma przewodami, z których pierwszy umieszczona jest wewnątrz drugiego. Rura wewnętrzna odpowiedzialna jest za odprowadzenie spalin na zewnątrz budynku, a rura zewnętrzna za pobór powietrza z atmosfery do komory spalania. I dokładnie taki system zawierał mój projekt.

Kolejny sposób prowadzenia przewodów powietrzno – spalinowych to tzw. system niezależny. Polega on na zastosowaniu dwóch, niezależny przewodów, z których oba są podłączone do urządzenia gazowego. I tutaj podobnie jak powyżej, jedna rura jest odpowiedzialna za odprowadzenie spalin, a druga za dostarczenie powietrza do spalania.

Chociaż przedstawione powyżej rozwiązania prawdopodobnie są rozwiązaniami najbardziej popularnymi, to naturalnie istnieje jeszcze kilka innych kombinacji. Musisz też wiedzieć, że w większości przypadków można też podłączyć kilka podobnych urządzeń gazowych do jednego, zbiorczego przewodu powietrzno – spalinowego. Oczywiście w takim przypadku przewód ten powinien być odpowiednio większy.

I skoro mówimy już o prowadzeniu przewodów powietrzno – spalinowych to chciałbym Ci tutaj zwrócić uwagę na jeszcze jedną, bardzo ważną rzecz. Pamiętasz czym się charakteryzują kondensacyjne kotły gazowe? Urządzenia takie wykorzystują skropliny pochodzące ze spalin, dzięki czemu zwiększają swoją efektywność. Ale pamiętaj, że aby było to możliwe, to poziomy odcinek przewodu powietrzno – spalinowego musi posiadać spadek w kierunku takiego kotła.

Jakie warunki należy spełnić dla wylotów koncentrycznych przewodów powietrzno – spalinowych?

Ponieważ już wiesz jakie zalety posiadają urządzenia gazowe z zamkniętą komorą spalania oraz jak należy prowadzić przewody powietrzno – spalinowe, możemy teraz przejść dalej. Być może się jeszcze zastanawiasz, czy istnieją w ogóle jakiekolwiek przepisy, które musimy spełnić projektując takie systemy? Hm, a czy pamiętasz jak Ci powiedziałem, że rozwiązanie zaproponowane przez Wykonawcę byłoby niezgodne z przepisami? No właśnie, takie przepisy oczywiście istnieją! 🙂

Przede wszystkim, podstawowe wymagania w zakresie stosowania systemów powietrzno – spalinowych określa paragraf 175 Warunków Technicznych, czyli Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Jednak nie są to jedyne przepisy, o których musimy pamiętać decydując się na projektowanie takich układów. Ale co tutaj konkretnie mam na myśli? Mam na myśli indywidualne wytyczne producentów poszczególnych urządzeń gazowych.

Pamiętaj, że każdy przewód spalinowy powinien posiadać odpowiedni ciąg, gwarantujący bezpieczne odprowadzenie spalin do atmosfery. Ale… w zdecydowanej większości kotłów gazowych z otwartą komorą spalania, ciąg ten będzie zapewniany poprzez dobór komina o odpowiednim przekroju oraz wysokości. Jednak w przypadku kotłów gazowych z zamkniętą komorą spalania, sytuacja ta wygląda już nieco inaczej… Zazwyczaj urządzenia takie posiadają specjalny wentylator, zapewniający ciśnienie wewnątrz systemu powietrzno – spalinowego. Oznacza to, że suma wszystkich oporów występujących w takim układzie, nie może być większa, niż ciśnienie dyspozycyjne, które gwarantuje właśnie ten wentylator.

No dobra, ale jak możemy sprawdzić, czy opory te nie przekraczają maksymalnej, dopuszczalnej wartości? Spokojnie, w większości przypadków nie jest konieczne, abyśmy musieli przeliczać hydraulicznie takie instalacje. W większości przypadków, producenci poszczególnych urządzeń dokładnie określają maksymalne długości przewodów poziomych oraz pionowych. Co więcej, podają oni również ile maksymalnie różnego rodzaju kolanek może występować na danym odcinku. Lub alternatywnie, podają oni długość zastępczą dla danego rodzaju kolanek.

Czy Wykonawca wykonał instalację gazową zgodnie z przepisami?

Ok, powróćmy teraz do naszej historii. Tak jak pamiętasz, zaproponowałem Wykonawcy pewne rozwiązanie, które to początkowo zaakceptował. Jednak po raz kolejny dodałem również, że tak naprawdę moje słowa nie wiele dla niego znaczyły. A dlaczego? Ponieważ i tak zamontował on koncentryczne przewody powietrzno – spalinowe po swojemu. A zamontował je tak, że ich wyloty kończyły się oczywiście nie gdzie indziej, jak w ścianach zewnętrznych budynku…

I przyszedł teraz czas, abym Ci w końcu wyjaśnił, dlaczego uważałem, że powyższe rozwiązanie było niezgodne z przepisami. Jedna ze ścian hali produkcyjno – magazynowej, w której miały się znajdować wyloty przewodów powietrzno – spalinowych, była oddalona od granicy działki Inwestora o niespełna 5 metrów. A w takim przypadku, zgodnie z Warunkami Technicznymi, montaż takich wylotów jest niedopuszczalny.

§ 175. 4. W budynkach produkcyjnych i magazynowych oraz halach sportowych i widowiskowych nie ogranicza się nominalnej mocy cieplnej urządzeń z zamkniętą komorą spalania, od których indywidualne koncentryczne przewody powietrzno-spalinowe lub oddzielne przewody powietrzne i spalinowe są wyprowadzone przez zewnętrzną ścianę budynku, jeżeli odległość tej ściany od granicy działki budowlanej wynosi co najmniej 8 m, a od ściany innego budynku z oknami nie mniej niż 12 m, a także jeżeli wyloty przewodów znajdują się wyżej niż 3 m ponad poziomem terenu.

Oczywiście na konsekwencje tej decyzji trzeba było poczekać, aż do momentu odbioru budynku oraz jego poszczególnych instalacji. Niestety, ale niezgodność ta nie umknęła czujnemu oku komisji. Niestety, ale wykonane przez Wykonawcę przewody powietrzno – spalinowe wymagały poprawy oraz doprowadzenia do zgodności z przepisami. Czy muszę dodawać jak je zmieniono? Oczywiście wykorzystano istniejące przebicia przez ściany zewnętrzne, a następnie poprowadzono je w górę, powyżej poziomu połaci dachowej oraz całość odpowiednio zaizolowano. Naturalnie podczas kolejnego odbioru, takie rozwiązanie już nie budziło najmniejszych zastrzeżeń.

Czego należy unikać projektując koncentryczne przewody powietrzno – spalinowe?

Zanim jeszcze przejdziemy do podsumowania całego artykułu, chciałbym Ci powiedzieć o dwóch błędach, których projektując przewody powietrzno – spalinowe dobrze jest unikać. Pierwszy z nich dotyczy sytuacji, kiedy w danym budynku znajduje się kocioł gazowy oraz kocioł na paliwo stałe lub po prostu zwykły kominek. W takim przypadku, część Architektów, chcąc uniknąć zbyt wielu kominów na dachu, często decyduje się na jeden, wspólny szacht. Jednak prawdę powiedziawszy, nie jest to najlepsze rozwiązanie…

Zwróć uwagę co się stanie w sytuacji, kiedy koncentryczny przewód powietrzno – spalinowy będzie się znajdował obok przewodu dymowego i kiedy kocioł gazowy oraz kominek będą działać jednocześnie. W takim przypadku, część dymu będzie zaciągana przez przewód koncentryczny oraz dostarczana do komory spalania wewnątrz kotła gazowego. W rezultacie, powyższy efekt spowoduje oczywiście obniżenie efektywności kotła gazowego. Ale to nie wszystko… Konsekwencje powyższego zjawiska tak naprawdę mogą być o wiele poważniejsze i mogą doprowadzić nawet do uszkodzenia takiego urządzenia.

Drugim błędem, chociaż tak naprawdę myślę, że słowo zalecenie o wiele bardziej tutaj pasuje, jest prowadzenie zbyt krótkich przewodów koncentrycznych. Zdziwiony? 🙂 Już Ci wszystko wyjaśniam. Zauważ, że koncentryczne przewody powietrzno – spalinowe zbudowane są z rury wewnętrznej oraz zewnętrznej. Wewnętrznym przewodem odprowadzane są spaliny do atmosfery, a zewnętrznym transportowane jest powietrze z atmosfery do komory spalania.

I teraz tak. Zwróć uwagę, że im dłuższy będzie taki przewód, tym powietrze zewnętrzne bardziej się ogrzeje. Dlaczego? Ponieważ ścianka przewodu wewnętrznego, który transportuje ciepłe spaliny, będzie działać jak wymiennik ciepła. Ale im większa będzie powierzchnia wymiany ciepła pomiędzy spalinami, a zaciąganym z zewnątrz powietrzem, tym powietrze to będzie cieplejsze. W rezultacie zminimalizuje to efekt wychłodzenia komory spalania wewnątrz kotła gazowego, automatycznie zwiększając jego efektywność. Tak, temperatura powietrza wpadająca do komory spalania ma znaczenie.

Podsumowanie

Myślę, że po przeczytaniu tego artykułu przyznasz mi rację, że temat związany z projektowaniem przewodów powietrzno – spalinowych jest o wiele bardziej interesujący, niż mogłoby się to z początku wydawać. Projektując takie systemy pamiętaj, że z jednej strony musimy spełnić obowiązujące przepisy, a z drugiej wytyczne poszczególnych producentów. Ale to oczywiście nie wszystko. Oprócz tego istnieje jeszcze kilka zaleceń, o których głośno się nie mówi. Tak jak np. zachowanie odpowiedniej odległości pomiędzy wylotem przewodu koncentrycznego, a wylotem przewodu dymowego. Ciekawy jestem czy zwracałeś wcześniej na ten fakt swoją uwagę? 🙂

Dodatkowo pamiętaj, że zgodnie z ustępem 1 paragrafu 266 Warunków Technicznych, przewody powietrzno – spalinowe powinny być wykonane z materiałów niepalnych. Co więcej, w przypadku kotłów kondensacyjnych, ze względu na specyficzny charakter skroplin dobrze jest, kiedy przewody takie będą wykonane z blachy stalowej kwasoodpornej. Ale dlaczego Ci o tym mówię? Ponieważ bardzo często zdarza się, że różni producenci oferują w obecnych czasach przewody koncentryczne z tworzywa sztucznego. Niestety, ale takie rozwiązanie jest rozwiązaniem niedopuszczalnym i niezgodnym z przepisami.

I na koniec chciałbym Ci jeszcze przypomnieć o czymś, co powtarzam jak mantrę. Pamiętaj, że każda sytuacja jest na swój sposób inna i każdy przypadek należy zawsze rozpatrywać indywidualnie. Myślę, że historia, którą Ci dzisiaj przekazałem doskonale to odzwierciedla. To, że Wykonawca montował w przeszłości wyloty koncentrycznych przewodów powietrzno – spalinowych w ścianach budynku i nigdy nie było z tym żadnych problemów, nie oznacza, że zawsze tak będzie. Przepisy budowlane są na swój sposób specyficzne, często się zmieniają, a czasami nawet wspólnie wykluczają. Dlatego też zawsze, projektując jakąkolwiek instalację, powinniśmy sobie odpowiedzieć na pytanie czy aby na pewno jest ona z nimi zgodna.